Ozren ima sve što je čoveku potrebno. Ima mirisne četinarske šume koje dižu čoveka u nebo, ima listopadne od čije boje zastaje dah. Ima izvorske vode koja učini da utrnu zubi, koliko je hladna i da ozdravi želudac, koliko je lekovita. Ima ta dična planina visinu u kojoj struje mirisi zdravlja i vetrovi zbog čega se smatra vazdušnom banjom. Ima i onu duhovnu visinu bez koje nijedan narod ne može. Tu visinu daje joj manastir Ozren sa crkvom Sveti Nikola.
To je ona crkva koju je Sveti Sava pomenuo u pesmi, u kojoj nabraja slavne bogomolje, od Hilandara, Studenice, Dečana, Đurđevih Stupova, “ i Papraću i Vozuću i – Ozren crkvu nasred Bosne slavne”.
Za Ozren crkvu narod veruje da je zadužbina kralja Dragutina. Za to istina nema materijalnih dokaza, ali ima predanja koje se prenosi s kolena na koleno i koje zna da bude čvršće i tačnije od pisanih izvora ( koji opet mogu biti vrlo subjektivni). Ima i česticu mošti kralja Dragutina. Crkveni oci su se potrudili da je nabave, što celom verovanju daje snažniji utisak.
Prvi pisani pomen o manastiru, utkan je u sam hram, u natpisu iznad ulaznih vrata iz 1587. godine, gde piše da je pop Jakov patosao crkvu manastira Ozren. Ali to je tri i po veka udaljeno od kralja Dragutina za koga se vezuje postanak crkve. Kolektivno sećanje kaže da je tu bila crkva koju Dragutin u 13. veku podigao i da je na njenim temeljima počela gradnja crkve koju će pop Jakov patosati, a pop Strahinja, inače slikar, živopisati 1605/06. godine. Potpisao se na nekoliko mesta, zahvaljujući tome danas znamo ko je autor divnih freski.
Manastir Ozren je bio sedište prepisivačke škole u Bosni. U njemu je napisano tokom 16. veka nekoliko rukopisnih knjiga: Panegirik iz 1589. godine, rad kaligrafa Timoteja, Minej za novembar iz 1590. godine, od istog autora, Metafrast iz 1592. godine, u kom se Timotej potpisuje kao đakon.
Ali, one koji veruju da je crkva sagrađena na tremeljima starije Dragutinove, čekaće prijatno iznenađenje. Kada je 2012. godine rađena konzervacija freski, iz nekih delova i slojeva “ iskočile su” još starije freske. Manastir Ozren ipak ima veću starinu jer stoji na temeljima još starije crkve.
Narod u ovaj manastir dolazi da leči dušu i telo i zbog druge dve relikvije: čestice mošti časnog kneza Lazara i ruke Ognjene Marije. Tri relikvije, veruje se, čine čuda zbog kojih se glas o manastiru Ozren daleko pronosi.
Danas manastirom upravlja arhimandrit Gavrilo Stevanović, koji nastavlja da širi uticaj koji ovaj duhovni centar ima na narod ovog kraja. A okupi se na Veliku gospojinu ovde 27. i 28. avgusta i do 50.000 ljudi. I staro i mlado, dođe na sabor koji se pamti za ceo život.
Ali ovaj arhimandrit gradi novo: Svetosavski omladinski kamp koji je organizovao u nameri da mladima pomogne da se približe porodici, prirodi i drugim vrednostima. A gosti i putnici namernici koji dođu u manastir spavaju u Konaku kralja Dragutina.
Dolazi narod u manastir po lek za dušu i telo, na liturgije i pričest, na krštenja i svadbe a crkva puna uvek puna, na radost nemanjićke tradicije.
.
Dijana Dimitrovska
autori beograd car dušan crkva crna gora Dijana Dimitrovska dinastija doktor film gitara glumac glumica istorija istoričar knez lazar knjiga kosovo i metohija kosovski boj manastir manastiri more muzika muzičar nebojša đorđević nemanjići pesnik pisac pozorište pravoslavlje profesor profesorka reditelj slikar slikarka SPC Srbija srednjovekovna srbija stefan nemanja stefan prvovenčani svi srpski vladari teatar turci tvrđava umetnost vera
